De Efteling kreeg voorkeursbehandeling van gemeente Loon op Zand tijdens coronacrisis

De Efteling heeft tijdens de coronacrisis een voorkeursbehandeling gekregen van de gemeente Loon op Zand. Ambtenaren gingen creatief om met wetten en regels om het attractiepark tegemoet te komen, terwijl andere bedrijven en ondernemers veel strenger behandeld werden. Dat blijkt uit een onderzoek van Omroep Brabant.

Via de Wet Open Overheid ontving de regionale omroep meer dan tweehonderd interne mails en documenten waarin staat hoe de gemeente omging met het hanteren van de coronaregels in de Efteling. Het park kreeg een voorkeursbehandeling: handhavers die lokale ondernemers hard aanpakten, moesten in de Efteling een oogje dichtknijpen.

Ook kreeg de Efteling toestemming om extra terrassen te openen, terwijl horecazaken geen gasten mochten ontvangen. Dat gebeurde onder het mom van “picknickplaatsen en om mensen schuilgelegenheid te bieden”. In de praktijk werden simpelweg overdekte terrassen opgetuigd. Dat mocht toen niet.

“De Efteling faciliteert feitelijk die extra zitmogelijkheden (terras) zodat men uitgebreid kan zitten eten in de nabijheid van een horecapunt”, schreef een ambtenaar. “Een willekeurige horecaonderneming zou dat niet hoeven te proberen.” Onder ambtenaren ontstond een gevoel van ongemak, zeker toen duidelijk werd dat de gemeente met twee maten aan het meten was. Zo kreeg een lokale kroeg in Loon op Zand in één weekend tijd drie waarschuwingen, omdat gasten geen afstand hielden. “Ik spreek de lokale kroegeigenaar aan op zijn verantwoordelijkheid om de coronaregels strikt na te leven, want dat moet van de wet. Tegelijkertijd sta ik wel toe dat de Efteling haar deuren opent, ook al mag dat niet volgens diezelfde wet. Dat vind ik moeilijk te rijmen.”

Ook het openen van een supermarkt in het attractiepark – het Warenhuis in het Carrouseltheater – bleek een heikel punt. Normaal gesproken is daar een aparte vergunning voor nodig. De gemeente Loon op Zand stak eerder een stokje voor het openen van nieuwe supermarkten in het dorp. De Efteling kreeg het wel voor elkaar, tot grote verbazing van betrokkenen. “Als ik juist ben geïnformeerd is dit zelfs juridisch helemaal uitgevochten dat wij terecht niet meewerken”, aldus een ambtenaar. Een collega liet weten de noodzaak voor het toestaan van de Efteling-supermarkt niet te zien. Ondanks alle bezwaren werkte de gemeente uiteindelijk actief mee aan het mogelijk maken van het Warenhuis: in november 2020 zorgt men voor een gedoogverklaring.

Achter de schermen proberen ambtenaren de situatie minder controversieel te maken door te vragen om en andere term. “Het zou fijn zijn als de Efteling dit niet gaat presenteren als een supermarkt, omdat dat gevoelig kan liggen.” Een collega mailde later: “Het compromis is geworden om het gen supermarkt te noemen, geen afhaalpunt, maar een winkel.”

Dat de Efteling niet hoefde te vrezen voor het ingrijpen van de gemeente, bleek ook toen burgemeester Hanne van Aart in augustus 2020 over de kwestie werd geïnterviewd. Zij gaf toen aan dat ze pas wilde handhaven als “100 procent” van de Efteling-bezoekers zich niet aan de regels zou houden.

Later ontstond nog meermaals ophef over het niet naleven van de coronamaatregelen in het park, bijvoorbeeld toen de Efteling vond dat het Efteling Museum en 4D-bioscoop Fabula niet geclassificeerd konden worden als museum en bioscoop. Ook ontstond landelijke ophef na het verschijnen van een filmpje van feestende bezoekers, terwijl samenkomsten in de rest van Nederland verboden waren.

“We gaan met de Efteling niet anders om dan met andere ondernemingen in onze gemeente”, liet burgemeester van Aart in november 2021 weten. Achteraf gezien ontstaat dus een totaal ander beeld. Toch houdt Van Aart vol dat er niks geks aan de hand was. “Er is daar echt niks gebeurd wat het daglicht niet kan verdragen”, meldt ze in een reactie. “We hebben meegedacht over de manier waarop we toch iets mogelijk kunnen maken in de Efteling.”